در این مقاله به مشکل آبریزش کولر گازی به عنوان یک وسیله ضروری در فصل گرما می‌پردازیم. مطمئناً پس از استفاده مکرر از کولر گازی و به دلایلی مثل عدم نگهداری مناسب و تغییرات جوی مشکلاتی به وجود می‌آید که مانع عملکرد درست آن می‌شود. یکی از شایع‌ترین این مشکلات، آبریزش کولر گازی است. شاید برایتان عجیب باشد چگونه دستگاهی که هیچ آبی در آن وجود ندارد و به هیچ منبع آبی متصل نیست آبریزش دارد؟
برای پاسخ به این سوال اول باید بدانیم کولر گازی چگونه کار می‌کند و آب داخل آن از کجا می‌آید؟ در مقاله دیگری در مورد اجزا و قطعات کولر گازی و وظایف آنها صحبت کردیم که مطالعه آن می‌تواند به شما در درک عملکرد این دستگاه کمک کند.
نحوه عملکرد کولر گازی
کولرهای گازی همواره راز بزرگی برای بسیاری از مردم بوده‌اند ولی در واقع نحوه عملکرد این دستگاه‌ها بسیار ساده است: آنها گرما را از خانه به بیرون هدایت می‌کنند. در ادامه با مثالی ساده با نحوه تولید آب و دلایل آبریزش کولر گازی آشنا می‌شویم.
اگر یک لیوان آب یخ را چند ساعت در یک مکان ثابت قرار دهید، به‌راحتی شاهد تبادل گرما خواهید بود. تبادل گرما کار اصلی تمام کولرهای گازی در سراسر جهان است. همانطور که می‌دانید بیشتر سطح زمین از آب پوشیده شده و ذرات بخار آب در هوا هم وجود دارند. هوای گرم نسبت به هوای سرد رطوبت بیشتری در خود نگه می‌دارد.
وقتی هوای گرم با سطح یک لیوان سرد برخورد می‌کند، رطوبت موجود در آن تبدیل به قطره‌های آب می‌شود. این قطره‌های آب بر روی بدنه لیوان می‌نشینند. گرمایی که از هوای اطراف کم شده به لیوان و بعد به آب داخل آن منتقل شده و دمای آب را بالا می‌برد.
طی فعالیت کولر گازی، هوای گرم خانه به داخل دستگاه کشیده می‌شود و در اطراف یک قطعه فلزی سرد که همان اواپراتور است، جریان می‌یابد. اواپراتور در واقع همان لیوان آبی است که در مثال بالا گفتیم. اواپراتور سرد است چون یک گاز خیلی سرد درون آن جریان دارد. این گاز را همان آب سرد داخل لیوان در نظر بگیرید. هوای گرم خانه با سرمای اواپراتور برخورد می‌کند و مانند اتفاقی که در لیوان آب افتاد، به‌صورت قطرات آب روی سطح اواپراتور می‌نشیند. گرما توسط فلز سرد اواپراتور جذب و بعد به گاز سرد داخل آن منتقل می‌شود. گاز داخل اواپراتور هم مانند آب داخل لیوان کم کم گرم می‌شود. در این بین، هوای داخل دستگاه از سمت دیگر آن بدون گرمای قبلی خارج شده، از پنجره‌های کولر بیرون می‌زند و فضای زندگی را خنک و مطبوع می‌سازد.
همانطور که گفتیم، رطوبت موجود در هوای گرم خانه بر روی سطح اواپراتور تبدیل به مایع و بعد در روی سطح خارجی کویل‌های فلزی اواپراتور و روی سطح فین‌های آن جمع شده و به داخل محفظه‌ای به نام سینی تخلیه می‌ریزد. این سینی یا ناودانی از جنس پلاستیک است و آب ناشی از میعان رطوبت هوای گرم را که طی روند خنک کردن هوا از اواپراتور می‌چکد، جمع می‌کند.
آب جمع شده در سینی تخلیه وارد لوله‌ای به نام لوله تخلیه یا شیلنگ تخلیه شده و به خارج هدایت می‌شود. طی فرایند میعان، حدود ۵ تا ۲۰ گالن آب در روز از کولر گازی خارج می‌شود که مقدار آن بستگی به رطوبت هوا و کارآمدی سیستم دارد. اگر این فرایند تخلیه درست اجرا نشود، در بهترین حالت یک سطل آب وارد خانه خواهد شد و باعث خیس شدن دیوار یا کف اتاق خواهد شد.
نکته مهم: به‌هیچ وجه نباید هیچ قطره آبی از یونیت داخلی (اواپراتور) به زیر و اطراف آن نشت کند و اطراف آن باید کاملا خشک باشد. همه آب ناشی از تقطیر رطوب توسط اواپراتور از مسیرهای تعیین شده به خارج از اتاق و به محل مناسبی هدایت و تخلیه می‌شود.
دلایل معمول آبریزش کولر گازی
حالا که با عملکرد کولر گازی و نحوه تولید آب در این دستگاه آشنا شدید، به دلایل آبریزش کولر گازی می‌پردازیم:
1- مسدود شدن لوله تخلیه آب یا ناودانی کولر گازی
این لوله آب جمع شده در دستگاه کولر گازی را تخلیه می‌کند. اگر گرد و خاک، آت و آشغال، جلبک یا هر چیزی این لوله را مسدود کند، باعث آبریزش کولر گازی می‌شود.
تذکر: در مناطق بسیار مرطوب، لوله یا شلنگ تخلیه نیز باید کاملا عایق حرارتی شود تا در اثر عبور آب سرد جمع‌آوری شده توسط اواپراتور ، دچار تعریق نگردد و دیوار و مسیر عبور لوله را خیس نکند.
2- کثیف بودن فیلتر هوای کولر گازی
کثیف بودن فیلتر هوا جریان هوا را محدود کرده باعث می‌شود کویل‌های اواپراتور نتوانند تهویه مورد نیاز را داشته باشند و برفک یا یخ بزنند. با خاموش شدن دستگاه، این یخ‌ها آب شده و آب حاصل از آن از مسیرهایی عبور می‌کند که به سینی جمع کننده منتهی نمی‌شود و در نهایت باعث آبریزش کولر گازی خواهد شد.
3- کاهش مقدار مبرد داخل اواپراتور
مقدار کم مبرد باعث یخ‌زدگی توده‌ای قسمتی از کویل‌ها و در نتیجه آبریزش کولر گازی می‌شود. یکی از نشانه‌های پایین بودن مقدار مبرد این است که کولر گازی خوب خنک نمی‌کند.
تذکر: در صورت یخ زدن کویل‌های اواپراتور، دستگاه را خاموش کرده و تا برطرف شدن مشکل آن را روشن نکنید.
4- خراب شدن پمپ کندانس رطوبت اواپراتور کولر گازی
اگر مسیر هدایت آب کندانس (میعان) اواپراتور شیب مناسب را نداشته باشد، برای تخلیه آب کندانس (میعان) اواپراتور از یک پمپ کوچک مخصوص همین کار کمک می‌گیرند و آن را هنگام نصب دستگاه کولر گازی اسپلیت، داخل یا زیر یا در کنار یونیت داخلی نصب می‌کنند. اگر پمپ کندانس یونیت داخلی اواپراتور خراب شده باشد، نمی‌تواند آب اضافی داخل سینی تخلیه را به بیرون پمپ کند، بنابراین سینی پر شده و باعث آبریزش کولر گازی می‌شود.
5- پایین بودن دمای هوا
اگر در هوای سرد کولر خود را روشن کنید، کویل‌های اواپراتور یخ می‌زنند و باعث آبریزش کولرگازی می‌شوند. برای جلوگیری از این مشکل، کولر را در دمای زیر ۱۵ درجه سانتیگراد روشن نکنید.
6- ترک برداشتن یا جرم گرفتن سینی تخلیه
در کولر های قدیمی که بین ۱۲ تا 1۵ سال عمر کرده باشند، ممکن است سینی تخلیه ترک خورده یا جرم گرفته باشد. در این صورت آب از آن چکه می‌کند و شاهد آبریزش کولرگازی خواهید بود.
7- نصب نادرست کولر گازی
اگر کولر گازی شما تازه خریداری و نصب شده و آبریزش دارد ممکن است اندازه آن مناسب فضای خانه یا محل کار شما نباشد یا حتی درست نصب نشده باشد. تراز نبودن یونیت داخلی و فاصله افتادن بین دستگاه و سینی تخلیه یا جدا شدن لوله تخلیه می‌تواند باعث آبریزش کولر گازی شود.
8- عایق نبودن لوله‌های کولر گازی
لوله‌های زیر بخش اصلی دستگاه بسیار خنک هستند و اگر عایق نباشند، همان اتفاق لیوان آب سرد برایشان می‌افتد و رطوبت هوا قطره قطره از آنها به داخل خانه می‌چکد، در این صورت شاهد آبریزش کولر گازی خواهید بود.
برطرف کردن آبریزش کولر گازی
برای رفع آبریزش کولر گازی، باید تمام قطعات داخلی و خارجی را تمیز، تعویض یا تعمیر کنید. مقاله آموزش قطعات کولر گازی به شما در شناسایی این قطعات کمک می‌کند. در اینجا به نکاتی در این مورد اشاره می‌کنیم:
تمیز کردن سینی تخلیه و لوله تخلیه آب
- دستگاه کولر گازی را خاموش کرده، از برق بکشید.
- صفحه روی سینی تخلیه که در زیر کویل‌های اواپراتور قرار دارد را بردارید.
- جریان آب از سینی را چک کنید. اگر مشکلی نداشت یعنی لوله تخلیه مسدود شده است. آب داخل سینی را تخلیه و آن را با یک پارچه خشک تمیز کنید.
- با استفاده از یک دستگاه مکنده مثل جاروبرقی، آشغال‌ها و جرم‌های داخل لوله را بیرون بکشید. بهتر است این کار را اول از خروجی لوله در خارج از خانه انجام دهید چون تجمع آشغال در انتهای لوله بیشتر است، بدین ترتیب احتمال بازگشت آنها به داخل لوله کم می‌شود. این کار را آنقدر تکرار کنید که هیچ جرمی باقی نماند.
- برای تمیز کردن لوله‌ها از محلول سرکه استفاده کنید و اجازه دهید این محلول یک ساعت در لوله‌ها باقی بماند تا جرم‌های سخت در آن حل شوند.
- لوله‌ها را با جریان آب بشویید.
تمیز کردن کویل‌های داخلی یا همان اواپراتور
- دستگاه را خاموش کرده و از برق بکشید.
- با استفاده از پیچ‌گوشتی درپوش کولر را بردارید.
- از جاروبرقی یا برس برای تمیز کردن کویل‌ها استفاده کنید.
تذکر: هنگام تمیز کردن کویل‌ها حواستان به پره‌های آلومینیومی نازک داخل کویل‌ها باشد تا خم نشوند.
نکته: در صورت کثیفی زیاد کویل اوپراتور، بهتر است توسط یک متخصص شستشو شود.
تمیز کردن فیلتر هوا
برای جلوگیری از آبریزش کولر گازی باید فیلتر هوای آن را در تابستان که کاربرد بیشتری دارد، در فواصل زمانی کمتری با آب بشویید و تمیز کنید و در صورت پاره شدن یا سوراخ شدن، آن را تعویض کنید. اول هر ماه فیلتر هوا را چک کنید.
تذکر: با شستشوی فیلتر هوا در فاصله زمانی ۳۰ تا ۹۰ روز می‌توان جلوی یخ زدن کویل‌های اواپراتور را گرفت.
تعویض سینی تخلیه
معمولاً دو سینی تخلیه در کولرهای گازی وجود دارد، یکی درست زیرکویل‌های اواپراتور است و محکم شده و دیگری زیر دستگاه قرار دارد که قابل جابجایی است. می‌توان برای جلوگیری از آبریزش کولر گازی سینی ترک خورده را موقتاً درزگیری و آب‌بندی کرد ولی بهترین کار تعویض آن است.
نکته مهم: برخی سیستم های جدید کولر گازی یک سوئیچ مخصوص دارند که در صورت مسدود شدن فیلتر هوا یا لوله تخلیه، خاموش می‌شود و جلوی آبریزش کولر گازی را می‌گیرد. در این صورت، کافیست تنها فیلتر و لوله تخلیه را چک کنید.
خطر آبریزش کولر گازی
آبریزش کولر گازی خطر مرگ یا زندگی ندارد ولی نباید از آن غافل شد. چکه چکه کردن آب از دستگاه به مرور تبدیل به مشکلی بزرگ خواهد شد. این آب می‌تواند به داخل دیوار یا سقف نفوذ کرده و فرش‌ها و کف چوبی خانه را خراب کند. اگر آب به مدت طولانی در دیوار و فرش کف خانه باقی بماند، قارچ تولید می‌کند که بسیار برای سلامتی خطرناک است و به‌راحتی نمی‌توان از شر آن خلاص شد. بنابراین بهتر است قبل از اینکه آبریزش کولر گازی مشکل بزرگی برایتان ایجاد کند، کاری برایش انجام دهید.
نکاتی که درمورد آبریزش کولر گازی و نحوه برطرف کردن آن ذکر کردیم، به تأیید مهندس هادی خجسته، از متخصصین ما در سامانه رهجو رسیده است و تنها بخش کوچکی است از اطلاعاتی که می‌توانید با مشاهده فیلم آموزش کولر گازی در سامانه رهجو به دست آورید. آبریزش کولر گازی ساده‌ترین مشکلی است که ممکن است هنگام کار با این دستگاه با آن مواجه شوید. متخصصین ما در این فیلم آموزشی دقیق‌ترین و به‌روزترین اطلاعات لازم درمورد کولر گازی، نصب، عیب‌یابی و تعمیر آن را در اختیار شما قرار می‌دهند.