آموزش اجزا و قطعات اصلی سردخانه به شما کمک می‌کند راحت‌تر با عملکرد و ساختار آن آشنا شوید. همانطور که از نامش پیداست سردخانه اتاقی با دمای پایین‌تر از حد معمول است که از آن برای ذخیره برخی محصولات در دمای پایین‌تر از دمای محیط استفاده می‌کنند. سیستم سردخانه به یک صنعت بزرگ تبدیل شده و سردخانه‌ها اهمیتی حیاتی در کسب و کارهای مربوط به مواد غذایی، مواد شیمیایی و حتی فناوری دارند.
تمام سیستم‌های سردخانه از پنج بخش اصلی تشکیل شده‌اند:
- کمپرسور
- کندانسور
- شیر انبساط
- اواپراتور
- فن
در ادامه به آموزش تک تک اجزای اصلی سردخانه می‌پردازیم.
کمپرسور
آموزش بخش‌های اصلی سردخانه را با قلب این سیستم یعنی کمپرسور آغاز می‌کنیم. وظیفه اولیه کمپرسور به حرکت درآوردن مبرد در کل سیستم است یعنی همان کاری که قلب در بدن انسان انجام می‌دهد. کمپرسور این کار را توسط یک موتور الکتریکی انجام می‌دهد. کمپرسور در سیستم تبرید هم نقش دارد. وظیفه این قطعه افزایش فشار گاز مبرد است تا برای تقطیر آماده شود.
کمپرسورها دسته‌بندی‌های متفاوتی دارند ولی ما در اینجا به آموزش انواع کمپرسور سردخانه از نظر طراحی آنها می‌پردازیم:
کمپرسور پیستونی یا تناوبی
پیستون در این کمپرسورها با حرکت خطی و رفت و برگشتی خود در داخل یک سیلندر، گاز مبرد را فشرده می‌کند. برخی کمپرسورها چندین سیلندر دارند. اندازه کمپرسور و تعداد سیلندرها به اندازه محیط و سرمای لازم بستگی دارد.
کمپرسورهای روتاری
این کمپرسورها کوچک و کم‌صدا هستند و از یک شفت با پره‌های زیاد استفاده می‌کنند. مبرد بین قلطک خارج از مرکز و دیواره فشرده می‌شود.
کمپرسورهای سانتریفیوژ یا گریز از مرکز
در این کمپرسور انرژی جنبشی مبرد به فشار تبدیل می‌شود. افزایش انرژی جنبشی مبرد توسط دمنده یا پروانه انجام می‌شود. از این کمپرسورها در سردخانه‌های دارای ظرفیت بالا استفاده می‌کنند. این کمپرسورها به خاطر طراحی ساده، تعداد کم قطعات متحرک و افزایش کارآمدی انرژی معروف هستند.
کمپرسورهای اسکرو
: از یک جفت روتور پیچشی تشکیل شده که مبرد در بین این دو فشرده می‌شود. این مدل کمپرسور برای مقادیر کم گاز هم فشار بالایی تولید می‌کند.
کمپرسورهای اسکرال
پیشرفته‌تر از سایر کمپرسورها هستد. در این کمپرسور یک حلزونی ثابت وجود دارد و حلزونی دیگری در یک مدار بیضی شکل حرکت می‌کند. مبرد حین حرکت حلزونی دوم به سمت مرکز حرکت کرده و فشرده می‌شود.
توضیح بیشتر عملکرد کمپرسورها و انواع دیگر آنها در این مقاله نمی‌گنجد. در جای دیگری به آموزش دقیق عملکرد کمپرسور سردخانه می‌پردازیم.
کندانسور
وظیفه کندانسور گرفتن گرمای مبرد گازی شکلی است که از کمپرسور آمده. گاز دارای دمای بالا در کندانسور خنک و تقطیر می‌شود یعنی از حالت گاز به صورت مایع در می‌آید. گرمایی که از این گاز گرفته شده توسط کویل‌های کندانسور خارج می‌شود.
در اینجا آموزش انواع کندانسور سردخانه را با توجه به نوع دفع حرارتی آن خواهیم داشت:
کندانسور آبی
گرما در این کندانسورها از طریق آب خارج می‌شود و بیشتر در مکان‌هایی کاربرد دارند که ذخایر بالا و ارزان قیمت آب در اختیار باشد.
کندانسور هوایی
این کندانسور ها دو نوع دارند. برخی از آنها با جریان طبیعی هوا عمل می‌کنند و در برخی جریان هوا با فن ایجاد می‌شود و همانطور که از نامش پیداست، گرمای مبرد توسط جریان هوا خارج می‌شود.
کندانسور تبخیری
در این نوع از کندانسورها از ترکیب آب و هوا برای گرفتن گرما از مبرد استفاده می‌شود.
دستگاه انبساط
پس از آموزش عملکرد کمپرسور و کندانسور سردخانه، نوبت به یک بخش اصلی و جدایی ناپذیر دیگر در سیستم سردخانه و تبرید می‌رسد که همان دستگاه انبساط است. این قطعه دو وظیفه اصلی دارد:
- کنترل میزان مبرد وارد شده به اواپراتور
- حفظ اختلاف فشار بین کمپرسور (فشار بالا) و اواپراتور (فشار پایین)
انواع مختلفی از دستگاه‌های انبساط وجود دارند که ما در اینجا به آموزش عملکرد سه نوع اصلی در سیستم سردخانه می‌پردازیم.
شیر انبساط حرارتی یا ترموستاتیکی
از یک بدنه اصلی و یک حباب حرارتی تشکیل شدهاست که با یک لوله باریک به هم متصل هستند. این مدل پرکاربردترین نوع از شیرهای انبساط است.
لوله مویین
ساده‌ترین نوع از دستگاه انبساط است که افت فشار و مبرد مایع در آن با تغییر قطر لوله و طول آن صورت می‌گیرد.
شیر انبساط الکتریکی یا برقی
دقت و سرعت بالایی دارند و فرآیند تبرید را تسهیل و کارآمدی سردخانه را افزایش می‌دهند.
اواپراتور
عمل اصلی تبرید در اواپراتور صورت می‌گیرد. از نظر بسیاری اواپراتور اصلی‌ترین بخش سیستم تبرید است. وظیفه اواپراتور تبادل گرماست. گرما در این بخش از موادی که باید خنک نگه داشته شوند به مبرد انتقال پیدا می‌کند. اواپراتورها در انواع شکل‌ها، اندازه‌ها و طرح‌ها در دسترس هستند.
اواپراتورها را می‌توان به صورتهای مختلف تقسیم بندی کرد: از نظر ساختار، از نظر شیوه برخورد با مبرد، از نظر جهت گردش هوا و ... . در اینجا آموزش انواع اواپراتور سردخانه را از نظر ساختار ارائه می‌دهیم:
اواپراتور لوله‌ای
از لوله‌های مسی یا فولادی ساخته شده‌اند. لوله‌های مسی در اواپراتورهای کوچک که از مبردی غیر از آمونیاک استفاده می‌کنند، کاربرد دارند و لوله‌های فولادی در اواپراتورهای بزرگ که با آمونیاک کار می‌کنند، به کار می‌روند. این لوله ها با طرح‌هایی مثل زیگزاگ، مارپیچ، تخت و ... کنار هم قرار گرفته‌اند.
اواپراتور صفحه‌ای
انواع مختلفی دارند. برخی از دو صفحه تشکیل شده‌اند که شیارهایی برای عبور مبرد دارند و در برخی دیگر لوله‌هایی بین دو صفحه فلزی وجود دارد. این دو صفحه در یک سر به هم متصل هستند.
اواپراتور پره‌دار
نوعی از اواپراتور های لوله‌ای هستند که با پره‌ها یا فین‌ها پوشیده شده‌اند. این نوع اواپراتورها کارآمدتر از مدل لوله‌ای هستند چون سطح تماس بیشتری ایجاد کرده و سرعت انتقال گرما را افزایش می‌دهند.
در مبحثی دیگر به آموزش دقیق انواع اواپراتور سردخانه می‌پردازیم.
فن
فن یا فن‌های سردخانه هوا را در اطراف کویل‌های سرد اواپراتور به جریان می‌اندازند تا عملکرد تبرید به‌درستی انجام شود. این فن‌ها همچنین هوا را در کل سردخانه به حرکت در می‌آورند تا هوای سرد به خوبی پراکنده شده و اختلاف دما در سردخانه به حداقل برسد.
در مقاله‌ای که مطالعه کردید، آموزش پنج قطعه اصلی سیستم سردخانه را ارائه دادیم. این اطلاعات مورد تأیید مهندس زاره انجرقلی، از اساتید برجسته سامانه رهجو بوده‌اند. سیستم پیچیده سردخانه از اجزا و قطعات بسیار بیشتری تشکیل شدهاست. اگر می‌خواهید اطلاعات دقیق‌تری در مورد قطعات سیستم سردخانه، نصب و راه اندازی، عیب‌یابی و حتی تعمیر آن به دست آورید، فیلم آموزش سردخانه را در سامانه رهجو تماشا کنید. متخصصان ما در این فیلم به‌روزترین و دقیق‌ترین آموزش‌های لازم در مورد سردخانه را در اختیارتان قرار می‌دهند.