نشتی گاز یخچال یکی از دلایل مختل شدن و از کار افتادن سیستم تبرید تراکمی در این وسیله پرکاربرد خانگی است. برای یخچال‌هایی که با گاز مبرد فریون کار می‌کنند، نشتی گاز یک مشکل بسیار جدی است. نشتی تدریجی گاز یخچال نه‌تنها کارایی یخچال را پایین می‌آورد، بلکه مخاطرات محیط‌زیستی هم بدنبال دارد. در این مقاله قصد داریم تمام نکات لازم در مورد نشتی گاز یخچال از شناسایی گرفته تا شارژ دوباره آن را برایتان توضیح دهیم.
گاز یخچال یا فریون چیست؟
بهتر است اول بدانیم گاز فریون که در یخچال مورد استفاده قرار می‌گیرد، اصولاً چیست. فریون یک گاز شیمیایی با نقطه جوش بالاست که تحت فشار زیاد، بسیار سرد می‌شود. قبلاً در مورد قطعات مختلف یخچال و عملکرد سیستم تبرید صحبت کرده‌ایم. فریون همان مبردی است که در کل این سیستم تبرید در جریان است.
فریون یک مبرد کلروفلوئوروکربن R-22 است که از ویژگی‌های آن می‌توان ثابت و غیر قابل‌اشتعال بودن را نام برد. این گاز سال‌ها بهترین گزینه برای یخچال‌ها و یخچال‌فریزرها به حساب می‌آمد. اما استفاده از آن در دهه ۱۹۹۰ و پس‌از آشکار شدن مضرات آن برای محیط زیست محدودتر شد.
نکته: فریون یک ماده شیمیایی آلاینده است که در صورت انتشار در محیط، به لایه ازن آسیب رسانده و باعث راه یافتن اشعه فرابنفش خورشید به سطح زمین می‌شود. بنابراین استفاده از آن در بسیاری کشورها محدود و حتی ممنوع‌شده است.
چرا نشتی گاز فریون از یخچال مضر است؟
گرچه مسمومیت با گاز فریون بسیار نادر است، اما مواجهه طولانی‌مدت با نشتی این گاز سلامتی انسان‌ها و حیوانات را به خطر می‌اندازد. تنفس، لمس یا بلعیدن فریون به هر شکلی که باشد مضر است و علائم متعددی دارد:
- تنفس یا تماس با میزان کم گاز فریون باعث گیجی، حالت تهوع و تنگی نفس می‌شود.
- مواجهه با فریون در حد متوسط، سردرد، سرفه، تهوع و سوزش گلو، چشم و گوش ایجاد می‌کند.
- مواجهه شدید با گاز فریون باعث کاهش هوشیاری، تشنج، از دست رفتن هوشیاری و یا حتی مرگ ناگهانی می‌شود.
خطر: با توجه به این‌که گاز فریون یخچال رنگ و بو ندارد، هیچ‌گاه متوجه نمی‌شوید که درحال تنفس آن هستید.
تذکر: تماس پوست با گاز فریون باعث سرمازدگی و سوختگی آن می‌شود. بنابراین به‌محض مشاهده علائم نشتی گاز یخچال، با یک متخصص تماس بگیرید.
نشانه‌های نشتی گاز یخچال
نشتی گاز فریون از یخچال مشکلات فنی بسیاری به وجود می‌آورد. اما یادتان باشد برخی از این مشکلات می‌تواند عامل دیگری غیر از نشتی گاز یخچال داشته باشد.
خنک نشدن مواد غذایی
نشتی گاز فریون از یخچال عملکرد سیستم تبرید در این دستگاه را مختل می‌کند و یخچال کارایی لازم را نخواهد داشت. در نتیجه، فضای داخل یخچال به‌تدریج گرم‌تر و گرم‌تر می‌شود. بنابراین اگر حس می‌کنید مواد غذایی به اندازه کافی در یخچال سرد نمی‌شوند و حتی درحال فاسد شدن هستند، یکی از دلایل آن می‌تواند نشتی گاز از یخچال باشد.
بوی بد یخچال
گاز فریون عموماً هیچ بویی ندارد،اما تجمع آن باعث یک بوی ترشیدگی و کپک‌زدگی می‌شود، مخصوصاً اگر یخچال در یک فضای محدود و در بسته قرار داشته باشد. البته پیش‌از بوی فریون، بوی فاسد شدن مواد غذایی شما را از این مشکل آگاه خواهد کرد.
روغنی شدن سطح زمین
فریون علاوه‌بر بی‌بو بودن، بدون رنگ هم هست. به‌همین دلیل است که شناسایی نشتی آن کار آسانی نیست. ولی اگر متوجه یک‌ماده روغنی روی کف زمین شدید، می‌تواند ناشی از نشتی فریون باشد و با کمک آن می‌توانید محل نشتی را مشخص کنید.
روشن ماندن مداوم موتور یخچال
وقتی سطح گاز فریون در یخچال پایین می‌آید، موتور یخچال مجبور است بیش‌ازحد کار کند تا دستگاه را به دمای دلخواه برساند. صدای مداوم موتور می‌تواند نشانه نشتی گاز فریون باشد، مخصوصاً اگر توانایی یخچال در سرمایش هم کاهش‌یافته باشد. ادامه این شرایط باعث سوختن موتور می‌شود.
بالا رفتن صورت‌حساب برق ساختمان
وقتی یخچال بدون وقفه کار می‌کند، صورت‌حساب برق هم‌بالا می‌رود. اگر متوجه این افزایش هزینه شدید، یعنی موتور یخچال در تلاش است نشتی مبرد را جبران کند، بنابراین برق بیشتری مصرف می‌کند.
بیماری‌های بدون دلیل و غیرطبیعی
همان‌طور که در بالا ذکر کردیم، تنفس مداوم گاز فریون باعث عوارض متعددی در افراد می‌شود، عوارضی مانند: گیجی، سردرد، از هوش رفتن و ... . اگر هیچ دلیل دیگری برای این عوارض پیدا نمی‌کنید، ممکن است علت آن از نشتی گاز یخچال باشد.
دلایل نشتی گاز یخچال
فرسودگی یخچال و سوراخ شدن تصادفی لوله‌ها می‌تواند از دلایل نشتی گاز یخچال باشد. این آسیب‌دیدگی‌ها و نشتی متعاقب آن به دلایل متعددی رخ می‌دهند:
- حرکت دادن یخچال و برخورد آن با اشیای دیگر
- کثیف شدن و خاک‌گرفتگی یخچال و لوله‌های آن در نتیجه عدم نظافت منظم
- برفک‌زدایی یخچال با یک شی‌ء تیز که به لوله‌ها آسیب می‌رساند
- پر کردن بیش‌از حد یخچال با مواد غذایی داغ و خنک نشده
- نصب یخچال در یک فضای گرم و مرطوب و بدون تهویه
شناسایی نشتی گاز یخچال
اولین قدم در شناسایی نشتی گاز یخچال بررسی چشمی یخچال است. اگر همان‌طور که گفتیم متوجه یک ماده چرب روی زمین شدید، احتمال نشتی گاز در این بخش زیاد است. اما معمولاً مشخص کردن مکان درست نشتی بسیار کار سختی است.
روش دوم تهیه یک کیت شناسایی فریون است. این وسیله الکترونیکی می‌تواند گازهای هالوژن مثل فریون را شناسایی کند.
روش سوم استفاده از گاز فلورسنت است. در این روش کمی رنگ فلورسنت در سیستم تزریق می‌شود و بعد از طریق بررسی سیستم توسط لامپ UV، محل نشتی به رنگ سبز یا زرد درمی‌آید و می‌توانید به‌راحتی آن را تشخیص دهید.
کم‌هزینه‌ترین روش شناسایی گاز فریون با استفاده از کف و صابون است. پشت یخچال را به‌خوبی تمیز کنید. بعد ترکیب آب و صابون را در سرتاسر لوله‌های یخچال بمالید. هر جا که شاهد حباب‌های کوچک بودید، محل نشتی گاز یخچال است.
تذکر: اگر یک تعمیرکار باتجربه یخچال نباشید، تعمیر و برطرف کردن نشتی گاز یخچال کار شما نیست و باید با یک متخصص تماس بگیرید تا دلیل نشتی گاز را برطرف کرده و دوباره گاز فریون را در لوله‌های یخچال شارژ کند.
نکته: در برخی یخچال‌ها تعدادی از لوله‌های کندانسور دور درب یخچال قرار گرفته‌اند که دسترسی به آنها ممکن نیست. برای تست این لوله‌ها باید از یک پمپ وکیوم استفاده کرد و گیج آن را زیر نظر گرفت. اگر از مقدار وکیوم کم شود، یعنی لوله‌ها نشتی دارند.
آنچه در این مقاله برای شما توضیح دادیم، دلایل نشتی گاز یخچال و راه‌های شناسایی این مشکل بود. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در مورد این وسیله پرکاربرد خانگی به دست آورید، دوره آموزش یخچال در سامانه رهجو را از دست ندهید. متخصصین ما تمام نکات لازم در مورد نصب، نگهداری، عیب‌یابی و تعمیر یخچال را به شما آموزش می‌دهند تا به یک تعمیرکار حرفه‌ای تبدیل شوید.